Marissa Schregardus

Wat zijn de 4 fases van dementie?

Fase 1: Het bedreigde ik

Fase 2: Het verdwaalde ik

Fase 3: Het verborgen ik

Fase 4: Het verzonken ik

 

Fase 1: Het bedreigde ik

Het bedreigde ik vormt de eerste fase van dementie. Tijdens deze fase ontstaan de eerste symptomen van dementie. De bekendste symptoom is beginnende vergeetachtigheid. De dementerende patiënt zal vooral merken dat de korte termijn geheugen hem of haar in de steek laat Tijdens deze eerste fase is de patiënt zich in bepaalde mate bewust van de vergeetachtigheid en voelt zich hierdoor bedreigt. De patiënt is bang dementerend te worden en zal dit proberen te verbergen voor haar of zijn omgeving.

 

Fase 2: Het verdwaalde ik

Het verdwaalde ik vormt de tweede fase van dementie. Deze fase kenmerkt zich ook wel als desoriëntatie. De patiënt vertoont nu geen bedreigd gedrag, maar is letterlijk verdwaald. Zo heeft de patiënt bijvoorbeeld geen besef van tijd meer. De patiënt weet niet welke dag van de week het is en wat de tijd is. Ook weet de patiënt vaak niet waar hij of zij zich bevindt. Het komt dan ook vaak voor dat een patiënt tijdens deze fase ergens naartoe gaat, maar onderweg vergeet waarheen. Tot slot beginnen patiënten (dierbare) mensen uit hun omgeving niet meer of steeds slechter te herkennen.

 

Fase 3: Het verborgen ik

Het verborgen ik vormt de derde fase van dementie. Deze fase kenmerkt zich als volledige teruggetrokkenheid. De patiënt is nu helemaal verdwaald in een eigen wereldje zonder enig besef van tijd, plaats en persoon. Vaak wordt door de omgeving van de patiënt gedacht dat het maar beter is om hem of haar met rust te laten, maar hierdoor zal de patiënt nog verder verdwalen en erg eenzaam worden. Omdat de patiënt erg teruggetrokken is, zal hij of zij niet zo snel contact zoeken met de omgeving. Dat betekent niet dat de patiënt geen contact meer wil. Ook zien we vaak tijdens deze fase dat de patiënt eindeloos bezig is met bepaalde bewegingen en/of getuigen.

 

Fase 4: Het verzonken ik

Het verzonken ik vormt de vierde en laatste fase van dementie. Deze fase kenmerkt zich door contactloosheid. Tijdens deze fase is de dementerende patiënt in zo’n ver stadium van dementie verkeerd, dat hij of zij nog nauwelijks nog reactie geeft. De patiënt leeft nu letterlijk als een kasplantje, de patiënt is nu eigenlijk alleen nog maar fysiek aanwezig. De zintuigen van de patiënt blijven wel gevoelig en deze kunnen geprikkeld worden. Dit kan onder meer gedaan worden door muziek, geur, voedsel en fysiek contact.

 

Wanneer een oudere in de verzonken fase zit, krijg je amper tot geen toenadering. Door zintuigen te prikkelen door middel van bijvoorbeeld muziek, kan je toch nog contact maken met deze ouderen. Het kost meer tijd en moeite, maar het kleine stukje contact dat je ontwikkeld is heel belangrijk. Met zulke toenaderingswijzen ben ik momenteel veel mee bezig. In welke fase zitten ze en hoe kan ik met die kennis ervoor zorgen dat ze zen blijven en een goed gevoel krijgen door middel van een activiteit. Deze activiteit kan dan in groepsverband plaatsvinden of individueel.

         Veel van de ouderen die zich bevinden op de psychogeriatrische afdeling zitten in de verdwaalde of verborgen ik fase. Deze fases zijn de ‘minste’ fases als oudere, maar ook familie en medewerkers van de Waadwente. Hier mee om gaan is lastig en door deze diepgang in de theorie zorgt ervoor dat je het beter begrijpt. Door het te begrijpen kun je ook beter leren handelen op deze afdeling. Deze theorie gebruik ik nu als ondersteuning tijden bijvoorbeeld activiteiten. Welke ouderen kunnen bijvoorbeeld wel naast elkaar zitten en welke totaal niet.